ዘቕንኡ መጻምድቲ፡ ጵርስኪላን ኣኪላስን

ግሃ 18:1-4 "ድሕርዚ ጳውሎስ ካብ ኣቴና ተበጊሱ ናብ ቈረንቶስ መጸ። ቅላውዴዎስ ኲሎም ኣይሁድ ካብ ሮሜ ኺለቁ ኣዘዘ እሞ፡ ሽዑ ቕነ ምስ ሰበይቱ ጵርስኪላ ኻብ ኢጣልያ ዝመጸ ኣኪላስ ዚብሀል ኣይሁዳዊ ብዓል ጶንጦስ ረኸበ ናባታቶምውን ተጸምበረ። ዕዮኦም ሓደ ስለ ዝነበረ ኸኣ፡ እናዐየየ ምሳታቶም ተቐመጠ፡ እቲ ዕዮኦም ድማ ምስፋይ ድንኳን ነበረ። ሰንበት ሰንበት ከኣ ኣብ ቤት ጸሎቶም ይዛራረብ፡ ንኣይሁድን ንጽርኣውያንን ድማ የረድኦም ነበረ።"

አብ ከባቢ 52 ዓ.ም (A.D) ናይ ሮሜ ገዛኢ ዝነበረ ቅላውዴዎስ ኩሎም አይሁድ ካብ ሮሜ ኺለቁ አዘዘ። ሮማዊ ተመራማሪ ታሪኽ ሱቶኒዩስ (Suetonius) ሰኒድዎ ከምዘሎ፡ እቲ ምኽንያት መስጎጊኦም፡ ገለ አይሁድ ንክርስትያናት አይሁድ ጎረባብቶም የሳድድዎም ብምንባሮም’ዩ። አብታ ከተማ ድማ በዚ ምኽንያት ናዕቢ ብምፍጣሮም እዩ። ቅላውዴዎስ ነቲ ናዕቢ መነ መን የካይድዎ ከምዝነበሩ ከይመርመረ በልማማ ንኹሎም አይሁድ ካብ ሮሜ ክወጹ አዘዘ። ኩሎም አይሁድ ድማ ከካብ ንዓመታት ዝሰረትዎ ናብራ፡ እቶም ዝአበሱን እቶም ንጹሃትን ብጅምላ ካብ ሮሜ ወጹ። ሽዑ ድማ እዩ አኪላስ ዝስሙ ካብ አውራጃ ጶንጦስ ናብ ሮሜ ተሰዲዱ ዝነበረ፡ ዝውንኖ ኩሉ ሓዲጉ ናብ ትውልዲ ዓዱ ከተማ ቆረንቶስ ክምለስ ዝተገደደ። አብ ጎኑ ድማ እታ እምንቲ በዓልቲ ቤቱ ጵርስኪላ ነበረት። ዓሌታ አይሁዳዊት ምኻና ርግጸኛታት አይኮንናን። እዞም መጻምድቲ እዚኦም አብ ሮሜ ከለዉ ክርስቲያናት ምንባሮም’ውን ዝተሓበረና’ካ እንተዘየለ፡ ናብ ቆረንቶስ ምስ መጹ’ዩ ሃዋርያ ጳውሎስ መስኪርሎም ዝብሉውን አይተሳእኑን። ሓደ ነገር ግዳ አርጊጽና ንፈልጥ። ወትሩ ብሓንሳብ ምንባሮም። እካ ድአ ስም እቲ ሓደ ካብ ስም እቲ ካልእ ከይተፈላለየ ሽዱሽተ ጊዜ አብ መጽሓፍ ቅዱስ ተጠቒሱ ንረኽቦ። ካብ ሂወት እዞም ሰብአይን ሰበይትን ድማ እዚ ዝስዕብ ንመሃር።

1. እግዚአብሔር ሕማቕ ንዝመስለና ኩነታት ንጽቡቕና ከምዝቕይሮ

ሮሜ 8:28 "ነቶም ንኣምላኽ ዜፍቅሩ፡ ከም ምኽሩውን እተጸውዑ ግና ኵሉ ንሰናዮም ከም ዚድግፎም፡ ንፈልጥ ኢና።"
ጵርስኪላን አኪላስን አብ ሮሜ ከለዉ ምዱብ ስራሕን ሞያን (ምስፋይ ድንካን) እካ እንተነበሮም፡ ካብኡ ተሰጉጎም ናብ ቆረንቶስ ምስ ተመለሱ፡ ብዘይ ስራሕ ምኻኖምን ሓድሽ ቦታን ሓድሽ ሕብረተሰብን ልምድን ተደሚርዎ ናብራ ከቢድዎም ምንባሩ ዘየማትእ እዩ። መብዛሕቱኡ ጊዜ ሰባት ቦታ ምስዝቕይሩን ዝነበሮም ጥሪትን ጽቡቕ ናብራን ብዝተፈላለየ ምኽንያት ምስዝስእንዎን ተስፋ ክቖርጹን ዘይተደለየ ውሳነታት ክውስኑን ንርኢ። ጵርስኪላን አኪላስን ግና ድሮ አብ ሞይኦም ክነጥፉን አብ ከባቢኦም ዘሎ ዕድላት ክፍትሹን ንርኢ። እግዚአብሔር ድማ ኩነታቶም ለዊጡ አብ ምዱብ ግዜ ምስ ምዱብ ሰብ (ሃዋርያ ጳውሎስ) ከራኽቦምን፡ ሓድሽ መንፈሳዊ ሞያ ክህቦምን፡ ዝነበሮም ሞያ ክቕጽሉዎን፡ ኩሉ ናብርኦም ከቕንዕን ንርኢ። ሽሕካ ኩነታትና ክፉእን ፍጹም ጸልማትን ዘይወግሕን እንተመሰለ፡ አብቲ ጸልማት እግዚአብሔር ብርሃንና ምኻኑን፡ ንሕና ዘይንሪኦን ዘንፈልጦን ሰናይ ከምዘዳልወልና ቃል አምላኽ ይነግረናን አብ ሂወት ጵርስኪላን አኪላስን ድማ ንሪኦ አለና።

2. እናሰራሕካ ንእግዚአብሔር ምግልጋል ከምዝከአል

2ተሰ 3:7-10 "ኣብ ሓዴኹም እኳ ኸይነኽብድሲ፡ ለይትን መዓልትን ብጻዕርን ድኻምን እናዓየና እምበር፡ ካብ ሓደ እኳ ብኸምኡ እንጌራ ኣይበላዕናን፡ ኣባኻትኩም ብዘይ ስርዓት ኣይተመላለስናን እሞ፡ ከመይ ኢልኩም ክትመስሉና ኸም ዚግብኣኩም፡ ባዕላትኩም ትፈልጡ ኢኹም። ምሳኻትኩም ከሎናውን፡ ገለ ሰብ ኪዓዪ ዘይፈቱ እንተ ዀይኑስ ኣይብላዕውን፡ ኢልና ኣዘዝናኩም እሞ፡ ንኣና ምእንቲ ኽትመስሉ ደኣ፡ ንርእስና ኣርኣያ ጌርና ሃብናኩም እምበር፡ መሰል ስለ ዜብልና ኣይኰንናን።"
ብዙሓት ክርስትያናት ሙሉእ ግዜኻ ሂብካ እንተዘይኮይኑ እናሰራሕካ ንጎይታ ምግልጋል አይከአልን’ዩ ዝብሉ አለዉ። ጵርስኪላን አኪላስን ንቓል አምላኽ ክነብሩሉን ሙሉእ ግዚኦም እናሰርሑ ሙሉእ ግዚኦም ድማ ከገልግሉ ንርኢ አሎና። ብባህሊ አይሁድ ወለዲ ንደቂ ተባዕትዮ ደቆም መነባበሪኦም ዝኾኖም ሞያ ይምህርዎም ነበሩ። ስድራቤት አኪላስ ድማ ነቲ ብእብራውያን ልሙድ ዝነበረ ምስፋይ ድንካን መሃርዎ። አኪላስ ድማ ንሰበይቱ ጵርስኪላ ከምዝመሃራን፡ መነባብሮኦም ድማ ብእኡ የካይዱ ምንባሮ አይሰሓትን። ሞያ ምስፋይ ድንካን አህላኽን ጻዕሪ ዝሓትትን አብ ርእሲ ምኻኑ፡ ካብ ቆርበት ጤል ብዝስራሕ ቴንዳ ፍሉይ ክእለት ቅድን፡ ምምቃልን፡ ምስፋይን ዘድልዮ ዕዮ እዩ ኔሩ። እንተኾነ ጵርስኪላን አኪላስን ንኹሉ ግዜ ፈልዮም ክዓይሉ ንርኢ ኣሎና። ኣብዚ ክንዝክሮ ዘለና ኣምላኽ ብፍሉይ ከምዝጽውዕን ሙሉእ ግዜኻ ሂብካ ከተገልግል ከምዝሓትትን ቃል ኣምላኻዊ ምኻኑን እዩ። ፍሉይ ጽውዓ ምስዘይህልወና ግን ሃዲእና መነባብሮና እናገበርና’ውን ንኣምላኽ ብዓቕምናን ብዝተዋህበና ጸጋ መጠንን ከነገልግል ነምዝከአል ንመሃር ኣሎና።

3. ንእግዚአብሔር ብጽምዲ ምግልጋል ከምዝከአል

መክብብ 4:9-10 "ብጻዕሮም ጽቡቕ ጻማ ስለ ዘለዎም፡ እንተ ወደቑ፡ እቲ ሓደ ንብጻዩ የተንስኦ እዩ እሞ፡ ካብ ሓደስ ክልተ ምኳን ይሃይሽ። እቲ በይኑ ዘሎ ግና እንተ ወደቐ፡ ዜተንስኦ የብሉን እዩ እሞ፡ ወይለኡ።"
"ኣብ ሓድሽ ኪዳን እቶም ቀንዲ ተዋሳእቲ የሱስ ክርስቶስን ሃዋርያ ጳውሎስን ክንሶም፡ ሓዲኦም እካ ኣይተመርዓወን። ካልኦት ሃዋርያትው’ን ምርዑዋት ምንባሮም መጽሓፍ ቅዱስ ስለዘይሓበረና፡ አብ ሓዳር ኮንካ ንኣምላኽ ከተገልግል ከቢድ ጥራይ ዘይኮነ አይከአልን እዩ" ዝብሉ ኣይተሳእኑን። ሓድሽ ኪዳን ኣዕሚቕና እንተፈትሽናዮ ግን ናይዞም ዘገርሙ ሰብኣይን ሰበይትን ሓዳር ተሰኒድልና ንረኽቦ። ሕጅው’ን ጵርስኪላን አኪላስን ኣብ ሓዳሮም ከመይ ጌሮም ንኣምላኽ የኽብርዎ ምንባሮም ይምህሩና አለዉ። ቃል ኣምላኽ ግና ካብ ሓደስ ክልተ ምኻን ከምዝሓይሽ እካ ደኣ ይነግረና። ጵርስኪላ ድማ አብዚ ኩሉ ዕዮኦምን ኣገልግሎቶምን አብ ጎኒ ሰብአያ ኮይና ትሕግዞ ነበረት። ንእግሪ መንገድና አብዚ ክንርድኦ ዘለና፡ ሰብአይን ሰበይትን አብ ሓደ ሞያን፡ ናይ ስራሕ ቦታን፡ ንነዊሕ ሰዓታትን ክሰርሑ ከለዉ ብስለቶምን ምድልዳል ሓዳሮም ከምዘንጸባርቕው’ን ክንስሕቶ አይግባእን። ጵርስኪላን አኪላስን ዝፋተዉ ሰብ ሓዳር ጥራይ ዘይኮኑ የዕሩኽ ከምዝነበሩው’ን ዝሰሓት አይኮነን።

4. ብቓል ኣምላኽ ምሉኣት ምንባሮም

ግሃ 18:24-28 "ሓደ ሊቅ ኣጵሎስ ዝስሙ ኣይሁዳዊ፡ ብዓል እስክንድርያ፡ ብጽሑፋት ከኣ ስልጡን ሰብኣይ፡ ናብ ኤፌሶን መጸ። መገዲ እግዚኣብሄር ምሁር ነበረ፡ ጥምቀት ዮሃንስ ጥራይ ክነሱ ዚፈልጥሲ፡ ብመንፈስ ሞይቁ ብዛዕባ ናብ የሱስ ይነግር ኣጸቢቑውን ይምህር ነበረ፡ ንሱ ኣብ ቤት ጸሎት ብትብዓት ኪምህር ጀመረ። ጵርስኪላን ኣኪላስን ምስ ሰምዕዎ ኸኣ፡ ወሲዶም መገዲ ኣምላኽ ኣጸቢቖም ኣረድእዎ። ናብ ኣካይያ ኺሐልፍ እንተ ደለየ፡ እቶም ኣሕዋት ኣጸናንዕዎ፡ ነቶም ደቀ መዛሙርቲ ድማ ኪቕበልዎ ጸሐፉሎም። ኣብኣ ምስ በጽሔ ኸኣ፡ ነቶም ኣመንቲ ብጸጋ ኣምላኽ ብዙሕ ጠቐሞም። የሱስ ንሱ ክርስቶስ ምዃኑ ብጽሑፋት እናኣርኣየ፡ ንኣይሁድ ኣብ ቅድሚ ዂሉ ብግሁድ ኣጸቢቑ ይረትዖም ነበረ።"
ጵርስኪላን ኣኪላስን ብቓል ኣምላኽ ምሉኣት ምንባሮምን ጻውዒቶም ኣነጺሮም ዝፈልጡን ምንባሮምን ንርኢ። ምንም እካ አብ ትሕቲ ሃዋርያ ጳውሎስ ዝተመሃሩ ይኹኑ እምበር፡ ጸግኦም ኣብ ቤተ-ቤት ነፍሳት ምምሃርን ምዕባይን ምንባሩ ካብ ፍሪኦም ምርዳእ ይከኣል። ኣብዚ ድማ ኣጵሎስ ኣዝዩ ፈላጥን ክኢላ ዘረባን ይንበር እምበር፡ ፍልጠቱ ብዛዕባ ብሉይ ኪዳን ጥራይ’ዩ ዝነበረ። ጵርስኪላን ኣኪላስን ድማ ብዛዕባ የሱስ ክርስቶስ ኣነጺሮም ኣረድእዎ። ኣጵሎስ ደሓር ሓዋርያ ከም ዝኾነን ኣብ ምስፋሕ ወንጌል ድማ ዓቢ ኣበርክቶ ከም ዝገበረ ሃዋርያ ጳውሎስ መስኪርሉ ንረኽቦ። ንሓደ ብጽሑፋት ስልጡን ከተረድእ ድማ ዓሚቕ ዝኾነ ፍልጠት ቃል ኣምላኽ ከም ዝሓትት ክንርስዕ ኣይግባእን። 1ይ ቆረ 1:10-12, 1ይ ቆረ 3:4-6, 1ይ ቆረ 4:6

5. ቤቶም ንወንጌል ክፉት ምንባሩን ንካልኦት ኣመንቲ ውፉይ ሂወት ምንባሮምን

1ይ ቆረ 16:19 "እተን ማሕበራት እስያ ሰላም ይብላኹም ኣለዋ። ኣኪላስን ጵርስኪላን ምስታ ኣብ ቤቶም ዘላ ማሕበር ኰይኖም፡ ብጐይታ ሰላም ይብሉኹም ኣለዉ።"
ሮሜ 16:3-4 "ነቶም ብክርስቶስ የሱስ መዓይይተይ፡ ጵርስኪላን ኣኪላስን፡ ሰላም በሉ። ንሳቶም ኣብ ክንዲ ህይወተይ ክሳዶም ዘሕለፉ፡ ብዘለዋ ማሕበራት ኣህዛብ ከኣ ዜመስግናኦም እምበር ኣነ ጥራይ ዘይኰንኩ ዘመስግኖም ዘሎኹ።"
ካብ ሮሜ ናብ ቆረንቶስ አብ ዝተመለሱሉ እዋን ሃዋርያ ጳውሎስ ኣብ ቤቶም ንዓመትን መንፈቕን ከምዝተቐመጠ ንርኢ።ከምኡው’ን ሃዋርያ ጳውሎስ ምእንቲ ሂወቱ ሂወቶም ከሕልፉ ፍቓደኛታት ምንባሮም መስኪሩ ኣሎ። ኣብዚ እንሪኦ ድማ ስለ ወንጌል ክብሉ ኣብ ክንዲ ጳውሎስ ክሞቱ ውፉያትን ተባዓትን ምንባሮም'ዩ። ግሃ 18:11 ጵርስኪላን ኣኪላስን አብ ኪዳን ሓዳሮም ጥራይ ዘይኮኑ አብ ወንጌል ዝነበሮም ኪዳንው’ን ክሳዕ ሞት ጽኑዕ እዩ ኔሩ። ስለዚ ድማ ጳውሎስ አብ ዝኸዶ ዘበለ ሰላም በሉለይ እናበለ ኣስማቶም ካብ ምጥቃስ ኣይተቖጠበን። ንኣምላኽን ንሰብን ሙሉእ ፍቕሪ ኔርዎም።ጵርስኪላን ኣኪላስን ድሕሪ ሞት ቅላውዴዎስ ናብ ሮሜ አብ ዝተመለሱሉ ግዜው’ን መንፈሳዊ ሂወቶምን አገልግሎቶምን ክቕጽልዎ ከለዉ ንርኢ። ሕጅውን እንተኾነ ነፍሳት ኣብ ምዕባይን፡ ቤቶም ንወንጌል ምኽፋትን ከምዝተዋፈሩን ማሕበር ኣምላኽ አብ ቤቶም ምንባራን ንርኢ። 2ይ ጢሞ 4:19
ኣምላኽ ብኸምዚ ዝበለ ሓዳርን ሂወትን ይባርኸና።